Ο ψυχικός αυτοματισμός στην πιο γνήσια μορφή του. Σκοπό έχει να εκφράσει με όλα τα μέσα την πραγματική διαδικασία της σκέψης. Αυτό γίνεται με την απουσία κάθε φόβου ή ελέγχου και έξω από κάθε αισθητική ή ηθική έγνοια.
Οι Σουρεαλιστές αναζητούσαν το κανάλι του ασυνείδητου ως μέσο για να ξεκλειδώσουν την δύναμη της φαντασίας, στοιχείο θεμελιώδες για την δημιουργία. Επηρεασμένοι από την ψυχανάλυση πίστευαν ότι η λογική καταπίεζε την φαντασία χρησιμοποιώντας ως βαρίδια τα ταμπού. Επηρεασμένοι επίσης από τον Karl Marx, πίστευαν ότι η ψυχή θα είχε την δύναμη να αντισταθεί στην καθημερινότητα και να πυροδοτήσει την επανάσταση και ότι η αναγέννηση θα πρέπει να αναζητηθεί μέσα από την καθημερινή ζωή. Ο Sigmund Freud επηρέασε βαθεία τον Σουρεαλισμό ο οποίος έθεσε ως θεωρητική του βάση τις απόψεις του Freud για την σημαντικότητα του υποσυνείδητου και των ονείρων.
Πηγές: thertstory / artspace / wikipedia / Salvador Dali Mike Wallace interview 1958
O Αντρέ Bretton (André Breton, 19 Φεβρουαρίου 1896 – 28 Σεπτεμβρίου 1966) ήταν Γάλλος συγγραφέας, αναρχικός και αντιφασίστας. Είναι ο θεμελιωτής και κύριος θεωρητικός του υπερρεαλιστικού κινήματος και εμπνευστής του μανιφέστου του υπερρεαλισμού. Ουσιαστικά είναι η προσωποποίηση του λεγόμενου ορθόδοξου υπερρεαλισμού. Σπούδασε Ιατρική και Ψυχιατρική στο Παρίσι λίγο πριν επιστρατευθεί το 1915 λόγω του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Την περίοδο 1919-1921 συμμετείχε στις αρχικές εκδηλώσεις του κινήματος του ντανταϊσμού στο Παρίσι. Τον Ιανουάριο του 1927, ο Bretton προσχώρησε στο Κομουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας, μία απόφαση που ταυτιζόταν με την γενικότερη ανάγκη σύνδεσης του υπερρεαλιστικού κινήματος με κοινωνική και πολιτική δράση.
Η πρώτη έκφραση του σουρεαλισμού έγινε στην λογοτεχνία. Το 1919 ο Aundre Breton και Philippe Soupault δημοσίευσαν το “ Αutomatic writing “ (Αυτόματη γραφή), που αναφέρεται στην υπαγόρευση της καθαρής μή επεξεργασμένης σκέψης. Το έργο αυτό, αποτέλεσε ένα πρώτο δείγμα αυτού που αργότερα ονόμασε ο Bretton γνήσιος ψυχικός αυτοματισμός αναφερόμενος στο κίνημα του υπερρεαλισμού και προήλθε σε μεγάλο βαθμό από τις παρατηρήσεις του, ως ασκούμενος γιατρός, πάνω στη γλώσσα που χρησιμοποιούσαν οι τρόφιμοι των ψυχιατρικών κλινικών. Οι καλλιτέχνες που προσπάθησαν να αποδώσουν οπτικά αυτή την τάση, συνάντησαν προβλήματα που οφείλονταν στην απαραίτητη προετοιμασία και τις τεχνικές που απαιτούνταν από την ζωγραφική, οι οποίες κατέστρεφαν την αμεσότητα που επιτυγχάνονταν με την γραφή.
Οι καλλιτέχνες ανταποκρίθηκαν στην αρχική έμπνευση με διάφορους τρόπους τελειοποιώντας την τεχνική του κολάζ και την συνάθροισης υλικών κατασκευάζοντας εικόνες παράξενα δραματικές και διφορούμενες. Στο έργο “Object” της Meret Oppenheim ένα απρόσμενο υλικό χρησιμοποιήθηκε για να καλύψει συνηθiσμένα αντικείμενα πρoσδίδωντας μία απρόσμενη όψη και καθηστώντας τα δυσλειτουργικά. Δημιουργούσαν μία αλλόκοτη εiκόνα κάπως αισθησιακή δηλώνοντας την θηλυκή φύσης της καλλιτέχνιδας.
Το κίνημα έγινε ευρέως γνωστό μέσα από την τέχνη της ζωγραφικής. Ο Joan Miró, ο Salvador Dali και René Magritte ανέπτυξαν μία αφηρημένη παιδική γλώσσα χρησιμοποιώντας απροσδιόριστα σχήματα σε παραισθησιακές μορφές σε ένα ονειρικό περιβάλλον. Αποτελούσαν φυσική απεικόνιση των ονείρων, με περίεργες αντιπαραθέσεις που ωστόσο εμφανίζονταν απόλυτα ρεαλιστικές στο επίπεδο της οπτικής και της μορφής. Επιπλέον περιείχαν σημαντικές πολιτικές και φιλοσοφικές αναφορές. Στο έργο Annunciation αντικατέστησε την μορφή του αγγέλου και της Παρθένου, με ένα συνδυασμό αντικειμένων ανακοινώνοντας την γέννηση του καινούριου και πολύ σημαντικού ωστόσο ασύνδετο με την θρησκεία.
Το ενδιαφέρον του Dali για τις φυσικές επιστήμες εκφράστηκε μέσα από τα έργα του, τα οποία με προφητικό τρόπο προέβλεπαν τις εξελίξεις στην επιστήμη αποτυπώνοντας άγνωστες για την εποχή πραγματικότητες. Για παράδειγμα όταν παρουσίασε το έργο του “Soft Watches” όλοι γελούσαν με τον τρόπο που παρουσίαζε την έννοια του χρόνου. Πολύ σύντομά όμως η φυσική επιστήμη με την διατύπωση της θεωρίας του Einstein, απέδειξαν ότι η έννοια του χωροχρόνου είναι απόλυτα ευέλικτη. Ο Νταλί κατέδειξε ότι η σουρεαλιστική του προσέγγιση ήταν πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένη.
Ο Yves Tanguy ζωγράφιζε αμοιβοεϊδή μορφές, με επιστημονική ακρίβεια που έδειχναν ότι ήταν μορφές ζωής στην διαδικασία να γίνουν κάτι, ωστόσο ο τίτλος του έργου υποδηλώνει ταυτόχρονη σύνθεση και αποσύνθεση. Η ανάλυση των αντιθέσεων και η ανάδειξη των ορίων της ασάφειας ήταν οι κύριες ιδέες των σουρεαλιστών που συνέβαλλαν στην αμφισβήτηση της αντικειμενικότητας και της προκαθορισμένης οπτικής της πραγματικότητας.
