Πως γεννήθηκε η φωτογραφία

10
5038

 

Το 1826 ο Nicephore Niepce γεννήθηκε στο Chalon-sur-Satne και ονομάστηκε Joseph Niepce. Ο πατέρας του ήταν σύμβουλος του βασιλιά. Στα 23 άλλαξε το όνομά του και έμεινε στην ιστορία ως Joseph, το Nicephore, που προήλθε από την ελληνική λέξη Νίκη (Nike) και την λέξη “phore” που σημαίνει “φέρω”. Το όνομα Νικηφόρος ήταν επίσης ένας τίτλος που έφερε η θεά Αθηνά. 

Το 1807, ο Νικηφόρος και ο αδερφός του Claude, απέκτησαν μία πατέντα υπογεγραμμένη από τον Ναπολέοντα για τον πυρεολοφόρο, την πρώτη μηχανή εσωτερικής καύσης. 

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1826, ο Νικηφόρος ήταν ενθουσιασμένος με την λιθογραφία, η οποία ήταν για εκείνη την εποχή μία εξαιρετικά επαναστατική διαδικασία εκτύπωσης. Ήθελε να βάλει μία εικόνα του στον λιθογράφο, αλλά έπρεπε να ζωγραφίσει τον εαυτό του. Ωστόσο, γνώριζε ότι η ζωγραφική ήταν πέρα από τις δυνατότητές του, αλλά εάν μπορούσε να παράγει μία φωτογραφική εικόνα, δεν χρειάζονταν πια να ζωγραφίσει.  Πριν το 1826, η φωτογραφία ήταν κάτι άπιαστο. Μπορούσες να “τραβήξεις” μία φωτογραφία, με την έννοια που μπορούσες να δημιουργήσεις μία εικόνα στον τοίχο, αλλά δεν μπορούσες να την πάρεις μαζί σου. Η φωτογραφία ήταν απλά ένα βοηθητικό εργαλείο για την ζωγραφική. 

 

Η σκοτεινή κάμερα (The camera obscura)

Οι καλλιτέχνες σήμερα ζωγραφίζουν στον τοίχο, προβάλλοντας μία εικόνα από έναν προτζέκτορα και ζωγραφίζουν επάνω. Πίσω στα παλιά χρόνια, μπορούσες να ζωγραφίσεις μία εικόνα που προβαλλόταν στον τοίχο, χρησιμοποιώντας μία σκοτεινή κάμερα. Τοποθετείς την κάμερα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και η κάμερα μεταφέρει φως από μια τρύπα στο μέγεθος καρφίτσας (όπως οι πρώτες κάμερες) και το προέβαλλε στον τοίχο. Δυστυχώς όμως, καθώς το φως της ημέρας μειωνόταν, εξαλειφόταν και η φωτογραφία και ακόμη κι αν μπορούσες να μετακινήσεις τον τοίχο, η φωτογραφία δεν θα ακολουθούσε. Οι άνθρωποι μπορούσαν να προβάλουν την απεικόνιση στον τοίχο για αιώνες, αλλά ποτέ δεν είχαν καταφέρει να την εφαρμόσουν με κάποιο τρόπο μόνιμα. Εδώ είναι που έρχεται ο Νικηφόρος. Βρήκε τρόπο πώς να το εφαρμόσει στην εικόνα, αλλά όχι στο χαρτί. Απεναντίας, κατάφερε να εφαρμόσει την εικόνα σε ένα γυαλισμένο πιάτο από κασσίτερο. Η επιδρομή του Νικηφόρου στον μαγικό κόσμο της φωτογραφίας δεν ξεκινά το 1826. Στην πραγματικότητα ξεκίνησε να ασχολείται με το πρόβλημα από το 1816. Αρχικά, πήρε διαφανή σκαλίσματα και τα τοποθέτησε σε γυάλινα πιάτα καλυμμένα με βερνίκι. Η προσπάθειά του να “κολλήσει” μία εικόνα επάνω στο πιάτο από βερνίκι απλά… κόλλησε.

 

Πειράματα με διαφορετικά υλικά

Ο Νικηφόρος δούλεψε αρκετά σκληρά για να υλοποιήσει το σχέδιό του. Στα τελευταία  του πειράματα περιτύλιξε το χαρτί με ασημένια άλατα (τα οποία μαυρίζουν στο φώς της ημέρας ). Τοποθέτησε αυτό το χαρτί στο πίσω μέρος της σκοτεινής κάμερας και τον Μάη του 1816 πήρε την πρώτη εικόνα. Αυτή ήταν αρνητική και δεν κράτησε.  Όταν το φως της ημέρας χτύπησε το χαρτί, ολόκληρο το φύλλο έγινε τελείως μαύρο. Ήθελε να δημιουργήσει “θετικές” εικόνες, πραγματική αποτύπωση αυτού που έβλεπε. Ο Νικηφόρος προσπάθησε να χρησιμοποιήσει διάφορα υλικά δοκιμάζοντας την αντίδρασή τους στο φως της ημέρας. Έπαιξε με τα άλατα, οξείδιο του σιδήρου, και μαύρο μαγγανικό οξύ. Τα πράγματα βελτιώθηκαν αλλά εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει πρόβλημα στο να αποβάλλει τα χημικά που δεν αντιδρούσαν στο φως. Ο Νικηφόρος διαπίστωσε ότι το οξύ αντιδρούσε αρκετά και έπρεπε να κάνει κάτι.  Προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το οξύ για να χαράξει την εικόνα. Η θεωρία του ήταν ότι θα μπορούσε να ψεκάσει οξύ σε ασβεστολιθικές πέτρες και ότι η δύναμη του οξέος θα διέφερε, ανάλογα με την ένταση του φωτός και έτσι η εικόνα θα χαραζόταν στην πέτρα. 

Μία λεπτομέρεια: τα οξέα δεν αποσυντίθενται με το φως, συνεπώς όλο το πείραμα πήγε στράφι. Ο Νικηφόρος απελπίστηκε και εγκατέλειψε για έναν χρόνο. Παλεύοντας με αυτή την υπόθεση, έκανε μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Ο Νικηφόρος διαπίστωσε ότι δεν χρειαζόταν να περιορίσει την έρευνά του στα στοιχεία των οποίων οι φωτοχημικές μεταμορφώσεις ήταν ορατές στο ανθρώπινο μάτι. Ήταν πιθανό, παρατήρησε, ότι μία αόρατη αλλαγή στις χημικές ιδιότητες κάτω από το φώς της ημέρας, πιθανό να προκαλούσε την εμφάνιση της εικόνας κατά την αντίδραση. 

 

Άσφαλτος  Judea

Γύρω στο 1818 κατάφερε να έχει διατηρημένη εικόνα για τρείς ολόκληρους μήνες, πριν χαθεί για πάντα. Αυτήν την εικόνα δεν την είδαμε ποτέ. Το 1822 , κατάφερε να δημιουργήσει το πρώτο παγκοσμίως φωτοαντίγραφο (αυτό που οι φωτογράφοι ονομάζουν "contact print”) τοποθετώντας μία ζωγραφιά του Πάπα Πίου του 7ου σε ένα γυάλινο πιάτο καλυμμένο με άσφαλτο Judea, ένα παχύρευστο, σαν πίσσα υλικό που χρησιμοποιείται σαν μονωτικό για βάρκες και για να φλέγονται ολόκληρες πόλεις…

Πιστεύεται ότι οι αρχαίοι εργάτες της νοτιοαφρικάνικη πόλης Carthage, χρησιμοποιούσαν αυτό το υλικό σαν κύριο υλικό κτισίματος. Όταν ο ρωμαίος στρατηγός Cornelius Scipio Aemilianus Africanus ο νεότερος, κατέλαβε και έβαλε φωτιά στην πόλη το 147π.Χ. ολόκληρη η πόλη τυλίχθηκε στην φωτιά αστραπιαία. 

Στην αρχαιότητα πάλι, οι εργάτες συνέλεγαν αυτό το υλικό από την επιφάνεια της Νεκράς θάλασσας, το οποίο αναδυόταν συνεχώς από τον πυθμένα. Η Νεκρά Θάλασσα είναι το χαμηλότερο εκτεθειμένο σημείο της Γης, που συνεπάγεται ότι η μόνη διέξοδος του νερού είναι με την εξάτμιση, αφήνοντας ένα στρώμα από άλατα. Εξαιτίας αυτής της σύστασης τίποτε δεν μπορεί να επιβιώσει και γι’ αυτό ονομάστηκε Νεκρά Θάλασσα. Την εποχή του Νικηφόρου η τεχνολογία ήταν ικανή να συλλέξει την  Judea από τον σχιστόλιθο. 
 

Πρωτόγονο πορνό

Οι πορνογραφικές ιστορίες απείχαν λίγα χρόνια από την εποχή που ο Νικηφόρος ξεκίνησε να παίζει με την εικόνα του προσευχόμενου Πάπα, με πιάτα από εκλεκτό κασσίτερο και επίστρωση από απολιθωμένα πετροχημικά, ανακαλύπτοντας τα δικά του όρια με την λιθογραφία. 

Η πρακτική παραγωγής πορνογραφικών εικόνων είναι αρχαία. Ωστόσο οι πρώτες φωτογραφίες γυμνών ανθρώπων εμφανίστηκαν γύρω στα 1845 και διανέμονταν από  οπτικούς, κατασκευαστές μηχανημάτων και εμπόρους τέχνης. Ναι, μπορούσες να προμηθευτείς πορνογραφικές φωτογραφίες από τον άνθρωπο που έφτιαχνε τα γυαλιά σου! Ο Νικηφόρος θα ήταν πολύ υπερήφανος. Χρειάστηκαν μόλις 23 χρόνια για να περάσουμε από την εικόνα του Πάπα, στο πορνό. Αλλά πριν, οι διεστραμμένοι τις εποχής θα μπορούσαν να δουν το εκπληκτικό θέαμα, ενώ διάλεγαν τα γυαλιά τους, ο Νικηφόρος έπρεπε να καταφέρει να σταθεροποιήσει τις εικόνες του. Και αυτό μας πηγαίνει στο 1826, την χρονιά που ο Samuel Morey επίσης πατεντάριζε την πρώτη μηχανή εσωτερικής καύσεως, αυτή την φορά στην Αμερική, στο Saint-Loup-de-Varennes.
 

Η πρώτη φωτογραφία τραβήχτηκε σε αυτό το σπίτι

Στο σπίτι που ζούσε ο Νικηφόρος. Εάν μπεις στο σπίτι και σκαρφαλώσεις μέχρι την σοφίτα θα δεις το μέρος που ο Νικηφόρος είχε εγκαταστήσει την σκοτεινή κάμερα. Περισσότερο από 180 χρόνια πριν, όταν ξεκίνησε η πρώτη προετοιμασία, που θα οδηγούσε στην πρώτη φωτογραφία του Νικηφόρου, διαλύοντας Judea άσφαλτο σε πράσινο λάδι. Προσεκτικά ψέκασε το διάλειμμα ώστε να ποτίσει ένα λεπτό στρώμα στο κασσιτερωμένο πιάτο, χρησιμοποιώντας το ως βάση. Με διαδικασία καυτής αποξήρανσης (δεν υπήρχε πιστολάκι μαλλιών τότε), κατάφερε ένα λαμπερό γυάλισμα σε βαθύ κόκκινο χρώμα. Τέλος, τοποθέτησε το επικασσιτερωμένο πιάτο μέσα στην σκοτεινή κάμερα. Κατά τον προηγούμενο χρόνο, ο Νικηφόρος απέκτησε μία μεγάλη γκάμα από φακούς από έναν οπτικό στο Παρίσι, τον Charles Chevalier, τελειοποιώντας την σκοτεινή κάμερα. Τώρα με όλο αυτόν τον εξοπλισμό, ξεσκέπασε τον φακό που είχε επιλέξει. Η συναρπαστική στιγμή είχε φθάσει. 

Θα του έπαιρνε ολόκληρη την ημέρα εκθέτοντας το πιάτο στο φώς της ημέρας. Δεν έχουμε καμία πληροφορία για το πώς πέρασε εκείνη την ημέρα ο Νικηφόρος, πάντως πρέπει να ήταν μία ατελείωτη ημέρα. Όταν ήρθε η ώρα, ανέβηκε στην σοφίτα, αφαίρεσε το πιάτο από την σκοτεινή κάμερα και το έπλυνε με ένα καθαρό μίγμα από πράσινο λάδι και λευκό πετρέλαιο και αφαίρεσε τα κομμάτια της πίσσας, που δεν είχαν αποξηρανθεί από το φως της ημέρας. Το αποτέλεσμα ήταν ή πρώτη ευρέως αποδεδειγμένα, μόνιμη, θετική φωτογραφία. 

Διακρίνονται εύκολα τα εξωτερικά κτίρια, τα δέντρα, και το φυσικό τοπίο, όπως τα είδε εκείνη την ημέρα, του 1826, ο Νικηφόρος.

MEDIA

Video
Sound file

Συλλογές

Σχόλια

Αφήστε μια απάντηση