Ήταν ένα κρύο πρωινό του Απρίλη.
Τα ψηφία στην οθόνη του κινητού δείχνουν 7:30 και μία ήπια μελωδική μουσική αρχίζει να παίζει. Ύστερα από μερικά δευτερόλεπτα η μελωδία συνοδεύει το ασυνείδητο σου μέχρι την πραγματικότητα και ξυπνάς. Κρατάς τα μάτια κλειστά για λίγο μέχρι να αποδεχτείς ότι έχεις ξυπνήσει. Ανοίγεις τα μάτια για να δώσεις εντολή στο κινητό σου ότι ξύπνησες, απενεργοποιώντας το πρώτο ξυπνητήρι. Προσπαθείς να ξανακοιμηθείς έως το δεύτερο ξυπνητήρι. Η χαλαρή μουσική ακούγεται για άλλη μια φορά από το κινητό σου και τώρα ξέρεις ότι έχεις μία τελευταία ευκαιρία. Μέχρι το τρίτο χτύπημα σκέφτεσαι πως γίνεται μία ήπια χαλαρή μελωδία να είναι ικανή να αφυπνίσει έναν άνθρωπο. Αυτό που συνήθως πιστεύουμε για να αφυπνιστεί κάποιος από τον λήθαργο, σωματικό, πνευματικό ή ηθικό, είναι να υποστεί ένα μεγάλο σοκ.
Ο Μάης του ’68 θεωρείται από ιστορικούς και φιλόσοφους ως το πιο σημαντικό επαναστατικό γεγονός του 20ού αιώνα ακριβώς επειδή δεν πραγματοποιήθηκε από μεμονωμένο πλήθος, όπως οι εργαζόμενοι ή οι φυλετικές μειονότητες, αλλά ήταν μια παλλαϊκή εξέγερση, άνευ φυλετικών, πολιτιστικών, ηλικιακών και κοινωνικών διακρίσεων. Άρχισε ως σειρά απεργιών και καταλήψεων, που ξέσπασαν σε διάφορα πανεπιστήμια και γυμνάσια στο Παρίσι, μετά από τη διαμάχη με τους διοικητές των πανεπιστημίων και την αστυνομία. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Σαρλ Ντε Γκωλ να λύσει τις απεργίες με τη δράση της αστυνομίας κατάφεραν μόνο να οξύνουν την κατάσταση περαιτέρω, οδηγώντας σε οδομαχίες με την αστυνομία στο Καρτιέ Λατέν. Ακολούθησε γενική απεργία από τους σπουδαστές και απεργίες σε όλη τη Γαλλία από δέκα εκατομμύρια Γάλλους εργαζομένους, κατά προσέγγιση δύο τρίτα του γαλλικού εργατικού δυναμικού. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης είπε ότι οι ιδέες του περιοδικού που εξέδιδε από το Μάρτιο του 1949, φάνηκε να επηρέασαν καθοριστικά το κίνημα του Μάη του ’68.
Το παράδειγμα του Μάη του ’68 είναι ένα μόνο παράδειγμα όπου δείχνει ότι η αφύπνιση του λαού δεν μπορεί να έρθει μέσα από ένα σοκ, αλλά καλλιεργείται και έρχεται μέσα από ήπιες, συνεχείς και προγραμματισμένες δράσεις, που αφυπνίζουν πρώτα την συνείδηση και το μυαλό των ανθρώπων. Οι άνθρωποι πρώτα πρέπει να συνειδητοποιήσουν τα δικαιώματά τους, την θέση τους, την αξία τους αλλά κυρίως την ανάγκη και την αυτοπεποίθηση να αλλάξουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Δεν εκπαιδεύονται να κάνουν την επανάσταση αλλά εκπαιδεύονται να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη της επανάστασης. Ο τρόπος θα έρθει και θα οριστεί ύστερα από την βαθιά συνειδητοποίηση αυτής της ανάγκης. Όπως ακριβώς μας αφυπνίζει και μία ήπια μελωδία που έχουμε ορίσει στο ξυπνητήρι μας. Ουσιαστικά δεν είναι η βαρβαρότητα του ήχου που μας αφυπνίζει, αλλά το ότι εμείς, έχουμε συνειδητά αποδεχτεί την ανάγκη να ξυπνήσουμε και ορίζουμε τον ήχο που μας αρέσει ή, εάν θέλετε μας διευκολύνει, να το κάνουμε. Τον τρόπο της αφύπνισης τον ορίζουμε εμείς ώστε να μας βοηθήσει να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Το κύριο πρόβλημα είναι να αποδεχτούμε ότι πρέπει να αφυπνιστούμε. Η προετοιμασία είναι αυτή που παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο.
Αντίθετα με αυτό που θα αναμέναμε, με την διαδικασία του σοκ δεν μπορεί να αλλάξει κάτι. Το μόνο που μπορεί να εξυπηρετήσει είναι η διατήρηση της παρούσας κατάστασης. Φανταστείτε λοιπόν ότι θεωρείτε πολύ δύσκολο να ξυπνήσετε το πρωί, ότι πρόκειται για μία πολύ ανεπιθύμητη συνήθεια που είστε αναγκασμένοι να υιοθετήσετε. Πιστεύετε ότι δεν μπορείτε να το καταφέρετε παρά μόνο εάν κάτι πολύ ισχυρό και ενδεχομένως ενοχλητικό σας συμβεί. Γι’αυτό τον λόγο αντί για μία ήπια κλασική μελωδία, επιλέγετε να βάλετε ως ήχο αφύπνισης σκληροπυρηνικό Death Metal. Τι θα συμβεί; Πριν καν χτυπήσει το ξυπνητήρι θα είστε ήδη τρομοκρατημένοι για αυτό που πρόκειται να βιώσετε. Όταν βιώσετε την εμπειρία, αυτή θα επιβαρύνει την ήδη αρνητική προδιάθεση που είχατε με την ιδέα να ξυπνήσετε νωρίς το πρωί. Το αποτέλεσμα είναι να είστε ακόμη πιο αρνητικοί στο πρωινό ξύπνημα, δηλαδή στην αλλαγή της συνήθειάς σας.
Στα τέλη του 2010, ο λαός διαδήλωνε στην πλατεία Συντάγματος, και στους γύρω δρόμους για να διαμαρτυρηθεί για την επιβολή των μνημονίων. Οι πρώτες αλλαγές στην οικονομία και στην καθημερινότητα ήταν άμεσες και τραγικές. Πολλαπλασιάστηκαν οι άνθρωποι που έψαχναν στα σκουπίδια για τροφή, διέκοπταν την παροχή ρεύματος σε ηλικιωμένους, τράπεζες έπαιρνα σπίτια μεσαίων και φτωχότερων οικογενειών, αυτοκτονίες αυξήθηκαν. Τα κανάλια παρουσιάζαν επίσης δραματικά την κατάσταση και όντως ήταν. Η κοινωνία φαίνονταν να περνά αστραπιαία από την εποχή της ευημερίας στην εξαθλίωση μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης. Ο λαός ήταν εξαγριωμένος, η αστυνομία χρησιμοποιούσε βία για να καταστείλει τις κινητοποιήσεις. Η αντίδραση του κόσμου ήταν πρωτοφανές μαζική. Σχεδόν κάθε μέρα όλοι οι μεγάλοι δρόμοι γύρω από την πλατεία συντάγματος ήταν πλημμυρισμένοι από κόσμο. Χωρίς κομματικές σημαίες, πολίτες όλων των ηλικιών διαμαρτύρονταν για την νέα πραγματικότητα που αντιμετώπιζαν. Όλα έδειχναν ότι αυτό το μεγάλο σοκ, θα φούντωνε και θα ξεσπούσε ένα δυναμικό κίνημα που θα ανέτρεπε τα δεδομένα στην Ελλάδα. Παρά τις κινητοποιήσεις των αγανακτισμένων προς κάθε κομματική κατεύθυνση, κυρίως προς τα κόμματα που κυβέρνησαν έως εκείνη την στιγμή, δεν έγινε τίποτε ριζοσπαστικό ή επαναστατικό. Απεναντίας έγινε ακριβώς το αντίθετο. Το μνημόνιο ψηφίστηκε, εφαρμόστηκε, και μάλιστα ψηφίστηκαν και άλλα δύο μετά από το πρώτο.
Το παράδοξο δεν σταματά εδώ. Τα μνημόνια ψηφίστηκαν από τα ίδια κόμματα που έφεραν την χώρα σε αυτά. Τι συνέβη και ο αγανακτισμένος λαός επέλεξε τα ίδια κόμματα και τις ίδιες πρακτικές για να τον βγάλουν από αυτά. Πόσο ορθολογική είναι μία τέτοια στάση; Η απάντηση έρχεται μέσα από δύο γεγονότα. Όσοι πήγαιναν στις συγκεντρώσεις της πλατείας και προσπαθούσαν εκτός από μούτζες και συνθήματα να ακούσουν τι συζητούσε ο κόσμος θα διαπίστωνε το εξής. Ο κόσμος που βρίσκονταν εκεί βρίσκονταν διότι του έκοψαν τον μισθό, έκλεισε η επιχείρηση που δούλευε, δεν τον διόρισαν, του έκοψαν το ρεύμα ή απειλούνταν το σπίτι του με κατάσχεση. Όλοι λοιπόν είχαν ένα προσωπικό πρόβλημα να αφηγηθούν, αλλά όλοι έχαναν το πραγματικό πρόβλημα. Την κατάρρευση της κοινωνίας. Αυτό σημαίνει ότι εάν κάποιος του υπόσχονταν ότι θα μπορούσε να λύσει αποκλειστικά το δικό του πρόβλημα τότε ίσως να μην κατέβαινε, γιατί δεν θα υπήρχε πλέον λόγος γι’αυτόν, ακόμη και εάν η υπόλοιπη κοινωνία εξακολουθούσε να έχει προβλήματα.
Το άλλο γεγονός ήταν το σοκ. Ο ελληνικός λαός υπέστη ένα τρομακτικό σοκ μιας απότομης εξαθλίωσης. Στην πραγματικότητα αυτή δεν συντελέστηκε απότομα αφού η οικονομία εξασθενούσε σταδιακά μετά την μεταπολίτευση, όμως καμουφλάρονταν προσεκτικά κάτω από το χαλάκι της πλαστής ευημερία και τον πλουτισμό χωρίς παραγωγή αξίας. Ώσπου ήρθε η ώρα που η φούσκα έσκασε με έναν εκκωφαντικό θόρυβο. Όπως αποδείχτηκε, ο θόρυβος αυτός δεν ξύπνησε τους ανθρώπους αλλά τους τρόμαξε, όπως ακριβώς το να βάζεις σκληροπυρηνικό Death Metal ως ήχο για να ξυπνήσεις το πρωί Το σοκ αυτό, το οποίο ενισχύθηκε και από τα ΜΜΕ, είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που θα ανέμενε κάποιος. Αντί δηλαδή να δημιουργηθεί ένα κίνημα ριζικής αλλαγής του καθεστώτος, ο λαός τρομοκρατήθηκε από τα δεινά που πίστευε ότι θα αντιμετώπιζε και προσπάθησε να πετύχει ακριβώς αυτό που διεκδικούσε κατεβαίνοντας στις πλατείες. Το προσωπικό του συμφέρον.
Σε αντίθεση με τον Μάη του ’68, το κίνημα των αγανακτισμένων εκτονώθηκε αποτυγχάνοντας όχι μόνο να κάνει κάποια αλλαγή αλλά να μην κατορθώσει να αφυπνίσει τον λαό από αυτή την δοκιμασία αφού έπειτα υποστήριξε η τουλάχιστον ανέχτηκε τις πολιτικές τις οποίες πάλεψε να αποφύγει στις πλατείες.
Εάν θέλεις να ξυπνήσεις είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσεις την ανάγκη, να έχεις ένα ισχυρό κίνητρο… και να διαλέξεις την κατάλληλη μουσική στο ξυπνητήρι σου.
Artwork by CHARACTERS
