Πολλές από τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούμε καθημερινά σήμερα τις θεωρούμε αυτονόητες. Και δεν εννοούμε το internet, χωρίς το οποίο έχουμε ζήσει τα προηγούμενα χρόνια. Για παράδειγμα όμως, όταν απλώνουμε το χέρι μας στο supermarket σκεφτήκαμε πώς ένα τρόφιμο διατηρείται φρέσκο για πολλές εβδομάδες ή και μήνες πριν την κατανάλωση; Οι καθημερινές μας διατροφικές συνήθειες επηρεάζονται από την τεχνολογία, κυρίως σε επίπεδο διαχείρισης της τροφής. Ίσως να φανταζόμαστε ότι οι τεχνολογικές καινοτομίες υλοποιούνται μέσα σε εξοπλισμένα εργαστήρια μιας εταιρίας ή ενός ιδρύματος με σκοπό την δόξα του επιστήμονα ή την αύξηση των πωλήσεων.
Μπορεί όμως ένας πόλεμος να φέρει την καινοτομία;
Στα τέλη του 18ου αιώνα ο Ναπολέων Βοναπάρτης ξεκίνησε την εκστρατεία του για να κατακτήσει τον κόσμο. Όταν τα γαλλικά στρατεύματα κυρίευσαν τις γειτονικές χώρες έγινε αντιληπτό από την γαλλική κυβέρνηση ότι η κατάκτηση του κόσμου δεν θα ήταν δυνατή εάν δεν έβρισκαν τρόπο να μεταφέρουν τρόφιμα για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς αλλοίωση. Τότε η Γαλλική κυβέρνηση προσέφερε 12.000 φράγκα σε όποιον κατάφερνε να επινοήσει μία τεχνική που θα διατηρούσε τα τρόφιμα του στρατού για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο Nicolas Appert γεννήθηκε στο Châlons-sur-Marne, κοντά στο Παρίσι, στις 3 Ιουνίου 1841. Ήταν γιός ενός πανδοχέα, ενώ δεν παρακολούθησε ποτέ την τυπική εκπαίδευση. Ήταν μάγειρας, ζαχαροπλάστης και γνώριζε να κάνει αποστάγματα. Ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρόσκληση της Κυβέρνησης και αφιέρωσε 14 χρόνια για να κερδίσει το βραβείο. Εκείνη την εποχή η επιστήμη της Χημείας ήταν ελάχιστα γνωστή, ενώ η βακτηριολογία δεν υφίστατο. Έκανε συνεχώς πειράματα για να διατηρήσει κρέας και λαχανικά, με την τεχνική της δοκιμής και της αποτυχίας (trial-and-error). Μην έχοντας καμία επιστημονική έρευνα να στηριχθεί, βάσισε την προσπάθειά του στην αποστείρωση των τροφίμων σε υψηλή θερμοκρασία (πάνω από 100° Κελσίου), χρησιμοποιώντας έναν κλίβανο υψηλής πίεσης.
Η συνολική διαδικασία απαιτούσε 5 ώρες για την αποστείρωση των τροφίμων. Έβαζε το τρόφιμο σε γυάλινα μπουκάλια, τα βούλωνε χαλαρά με ένα πώμα και τα βύθιζε σε καυτό νερό. Μόλις το μπουκάλι ζεσταινόταν το βούλωνε ερμητικά με φελλό, το σφράγιζε με κερί και το έδενε με ένα σκοινί. Έτσι μπορούσε να διατηρήσει κρέας, σούπες, λαχανικά, γαλακτοκομικά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κέρδισε το έπαθλο της γαλλικής κυβέρνησης, αλλά ποτέ δεν εξήγησε πως διατηρούνταν τα τρόφιμα με την μέθοδό του. Ωστόσο, θεωρήθηκε ο πατέρας της κονσερβοποίησης. Μισό αιώνα αργότερα, ο Louis Pasteur εξήγησε την σχέση των μικροβίων και της διατήρησης των τροφίμων, ενώ ακολούθησαν κι άλλοι οι οποίοι εξέλιξαν την τεχνική του.
Η ανακάλυψη αυτή είναι μία αντιπροσωπευτική περίπτωση καινοτομίας και εξέλιξης της επιστήμης. Αρχικά, υπάρχει μία ανάγκη η οποία δεν καλύπτεται από την υπάρχουσα τεχνολογία. Και ναι, τέτοιες ανάγκες δημιουργούνται και κάτω από μη κανονικές συνθήκες όπως πόλεμοι, καταστροφές ή κάθε είδους κρίσης. Όταν η κάλυψη της ανάγκης παράγει τόσο κέρδος, ώστε να μπορεί να χρηματοδοτηθεί η έρευνά της, τότε γίνεται ζητούμενο της επιστήμης, η οποία καλείται να καινοτομήσει χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους για να βρει λύση στο νέο πρόβλημα.
Πηγή: Britannica / lookandlearn / brooklyn.cuny / encyclopedia / wikipedia