Search
Close this search box.

Η ψυχρότητα του Έλιοτ

7
2381


Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι καλύτερες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται απομακρυσμένες από το συναίσθημα. Στο Star Trek, η φυλή Vulcans, είχε αναπτύξει έναν πολιτισμό ο οποίος καταπίεζε τα συναισθήματα των μελών της, για να πετύχουν την απόλυτη λογική κρίση. Στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια ο νευροχειρουργός Antonio Damasio βρίσκει πολύ γοητευτική την ιδέα μιας ισχυρά εκλογικευμένης οπτικής των πραγμάτων. 

Μία βασική ιδέα της εκλογίκευσης  για να λαμβάνεις καλύτερα αποτελέσματα από τις αποφάσεις είναι να κρατάς μακριά τα συναισθήματα. Η εκλογικευμένη διαδικασία θα πρέπει να είναι ελεύθερη από πάθη. 

Ο Έλιοτ, το ψευδώνυμο ενός ασθενή του Damasio,  είχε μία πολύ καλή θέση σε μία επιχείρηση, υπόδειγμα επαγγελματία και οικογενειάρχη μέχρι που ένας όγκος τραυμάτισε τον μπροστινό λοβό του εγκεφάλου του. Είχε πονοκεφάλους και αναγκάστηκε να αφαιρέσει τον όγκο. Μετά την επέμβαση ήταν ευγενικός, διατηρούσε τις επαγγελματικές του γνώσεις και τις μνήμες από την ζωή του. Ωστόσο δεν μπορούσε να ολοκληρώσει τις εργασίες του, έκανε λάθη, και έχασε την δουλειάς του. εμπλέχτηκε σε σκάνδαλο και χώρισε με την γυναίκα του, παντρεύτηκε κάποια άλλη και ξαναχώρησε. Δεν μπορούσε να βρεί άλλη εργασία γιατί κανένας δεν κατανοούσε την κατάστασή του και τον θεωρούσαν απλά τεμπέλη. Ο Damasio παρατήρησε τον Έλιοτ στην εργασία του είδε την δυσλειτουργία του. Διατηρούσε  τις επαγγελματικές του γνώσεις, την μνήμη του, τις γλωσσικές του ικανότητες αλλά συμπεριφέρονταν σαν να μην τις είχε.  Ακόμη και το τεστ IQ που έκανε έδειχνε ότι ήταν ευφυής. Ο Damasio διαπίστωσε ότι το πρόβλημα του Έλιοτ δεν ήταν διανοητικό. Ζούσε την κάθε κατάσταση τελείως παθητικά, χωρίς συναίσθημα και καμία προσωπική εμπλοκή. Απλά σαν ουδέτερος παρατηρητής της ζωής του. 

Ο Έλιοτ εκτέθηκε σε εικόνες συναισθηματικά φορτισμένες όπως φλεγόμενα κτίρια, βαριά ατυχήματα, άνθρωποι έτοιμοι να πνιγούν.  Καταλάβαινε ότι οι εικόνες αυτές χρησιμοποιούνται για να προκαλέσουν δυνατά συναισθήματα. Εκείνος όμως ήταν ουδέτερος. Καμία θετική ή αρνητική αντίδραση. Αυτό που προκαλούσε μεγαλύτερη σύγχυση ήταν ότι ο Έλιοτ μπορούσε να σκεφθεί πολλές εναλλακτικές για μία απόφαση. Όταν του δίνονταν να αξιολογήσει θέματα ηθικής, επιχειρηματικά ή κοινωνικά τα πήγαινε περίφημα. Όταν όμως έπρεπε να κάνει επιλογές της μιας η της άλλης απόφασης δεν μπορούσε να το κάνει  αποτελεσματικά, ή στην πραγματικότητα καθόλου. Η ψυχρή λογική του Έλιοτ τον εμπόδιζε να αξιολογήσει διαφορετικές αξίες και διαφορετικές οπτικές, αφού έβλεπε τα πάντα επίπεδα. 

Ο  Damasio κατέληξε ότι όταν τα αισθήματα αδρανοποιούνται το ίδιο παθαίνει και η ικανότητα του ανθρώπου να παίρνει αποφάσεις.

Η συμβολή του Damasio ήταν καθοριστική με την υπόθεση του για τα σωματικα σημάδια (somatic markers).  Όταν πρόκειται να πάρεις μία απόφαση, φαντάζεσαι τον εαυτό σου στην θέση της πιθανής κατάστασης που σχετίζεται με την απόφασή σου και το σώμα σου αισθάνεται θετικά ή αρνητικά συναισθήματα σχετικά με αυτό. Δεν είναι απαραίτητα οδηγός σωστής απόφασης όμως με αυτόν τον τρόπο φιλτράρονται αρκετές εναλλακτικές επιλογές με αποτέλεσμα να συντομεύεται η διαδικασία της απόφασης. Έτσι οι υγιείς άνθρωποι αξιολογούν πιθανές δράσεις που προκύπτουν μετά το φιλτράρισμα. 

O Damasio ορίζει την σοφία ως αυτό που συμβαίνει σε κάποιον όταν συγκεντρώσει πολύ σωματική γνώση κατά την διάρκεια της ζωής του.  Εάν έχεις περάσει “πολλά” τότε γνωρίζεις πως αισθάνεσαι σε μεγάλη ποικιλία καταστάσεων και μπορείς να πάρεις καλύτερες αποφάσεις. Χωρίς το φίλτρο που παρέχουν τα συναισθήματα και τα somatic markers τα δεδομένα που θα έπρεπε να επεξεργαστούμε για να πάρουμε μια οποιαδήποτε απόφαση θα ήταν τεράστια είτε επρόκειτο να αποφασίσουμε με ποιον θα βγούμε για ένα ποτό είτε ποιον θα παντρευτούμε. 

Πηγές: MIT/ New Yorker / TheCut 
Φωτογραφία: Pexels / επεξεργασία: CHARACTERS

MEDIA

Video
Sound file

Συλλογές

Σχόλια

Αφήστε μια απάντηση