Είναι μεσάνυχτα. Γράφεις μέχρι αργά γιατί έχεις να παραδόσεις δουλειά την επόμενη ημέρα. Κάνεις ένα διάλειμμα για να τσιμπήσεις κάτι στην κουζίνα. Ξαφνικά ακούς έναν περίεργο θόρυβο από τον ουρανό:
α) Ένα διαστημικό σκάφος από έναν εξωγήινο πολιτισμό βρίσκεται στο παράθυρο σου και πρόκειται να σε απαγάγει.
β) Ένα αεροπλάνο πραγματοποιεί χαμηλή πτήση στην περιοχή σου.
Προσπαθείς να συνδεθείς στον λογαριασμό σου στο facebook. O κωδικός δεν είναι σωστός:
α) Κάποιος έχει χακάρει τον λογαριασμό σου, παρακολουθούσε για καιρό τις συνομιλίες σου, και τώρα αποφάσισε να αλλάξει κωδικό ώστε να μην μπορείς να έχεις ποτέ πια πρόσβαση.
β) Έχεις πληκτρολογήσει εκ παραδρομής λάθος στοιχείο στο password. Προσπάθησε ξανά.
Σε κάθε περίπτωση και τα δύο ενδεχόμενα θα μπορούσαν θεωρητικά να συμβούν. Και στις δύο περιπτώσεις η πιο απλή εκδοχή (β) είναι συνήθως εκείνη που εκφράζει την πραγματικότητα.
Το ξυράφι του Όκαμ, γνωστό ως και αρχή της τσιγκουνιάς, είναι μία φιλοσοφική αρχή που ισχυρίζεται ότι τίποτε δεν πολλαπλασιάζεται χωρίς λόγο, που μεταφράζεται ότι η πιο απλή και αναμενόμενη ερμηνεία των πραγμάτων είναι συνήθως και η πιο σωστή. Μία άλλη εκδοχή αυτής της αρχής είναι ότι όταν έχεις δύο θεωρίες που προβλέπουν ακριβώς το ίδιο πράγμα τότε η πιο απλή είναι η καλύτερη. Τα γεγονότα τείνουν να ερμηνεύονται συνήθως με τις ερμηνείες στις οποίες οι παράγοντες που προκαλούν ένα γεγονός δραστηριοποιούνται με τον λιγότερο περίπλοκο τρόπο.
Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι η αρχή του Όκαμ εφαρμόζεται όταν λαμβάνονται υπόψη όλα τα διαθέσιμα στοιχεία. Πολλές φορές η πιο απλή εξήγηση των πραγμάτων είναι λανθασμένη διότι δεν γνωρίζουμε όλα τα στοιχεία. Τέτοιες περιπτώσεις δεν αφορούν την συγκεκριμένη αρχή.
Μία άλλη διευκρίνιση είναι η έννοια “απλός”. Με αυτή την έννοια “απλούστερη εξήγηση” δεν σημαίνει η πιο εύκολη ή πρόχειρη εξήγηση. Περισσότερο σημαίνει ότι είναι εκείνη που έχει λιγότερα κινούμενα μέρη, λιγότερες μεταβλητές στην εξίσωση, λιγότερες αφηρημένες ιδέες λιγότερα πράγματα στην τύχη, ίσως και λιγότερο “κόστος” για να φθάσουμε σε αυτήν, γι’αυτό και ονομάζεται και η αρχή του τσιγκούνη.
Ε=ΜC2
Ίσως η πιο διάσημη εξίσωση της ανθρωπότητας εκφρασμένη από τον Αινσταίν. Μία τόσο λιτή εξίσωση εκφράζει τα… πάντα. Κάποιος θα φαντάζονταν ότι για να εκφράσεις τον τρόπο, ουσιαστικά που λειτουργεί ο φυσικός κόσμος, θα έπρεπε να γεμίσεις αρκετούς τεράστιους μαυροπίνακες με μία σειρά από πολύπλοκες συναρτήσεις, με περίεργα σύμβολα και αμέτρητες μεταβλητές. Ο Αινστάιν κατάφερε να το αποτυπώσει με αυτή την έννοια με μία απλή εξίσωση που αποτελεί μία αντιπροσωπευτική εφαρμογή του ξυραφιού του Όκαμ.
Μία άλλη εφαρμογή αυτής της ιδέα είναι προτροπή του Αριστοτέλη, ότι για ίδια πράγματα προτιμούμε να τα εκφράσουμε με εκείνον τον τρόπο που προκύπτει από λιγότερες υποθέσεις και θεωρίες.
Ο William του Ockham έζησε γύρω 1280-1350 μ.Χ στην Αγγλία. Ήταν ένα λαμπρός στοχαστής που οι ιδέες του για την λογική, την θρησκεία την γλώσσα μοιάζουν περισσότερο ότι ανήκουν στην σύγχρονη εποχή παρά στην δική του. Ωστόσο η ιδέα του ξυραφιού του Όκαμ ήταν προγενέστερη και είχε εκφραστεί τόσο από τους αρχαίους Έλληνες όσο και από τον Ταοϊσμό που είχαν ήδη επισημάνει την αξία της απλότητας.
Sources: exmplesyourdictionary.com / conceptually.org / facts.net / pholosophyterms.com
Ιllustration Jeremy Booth / Αrtwork CHARACTERS
